Perlombongan Bijih Timah Sebelum Dan Selepas Merdeka

Perlombongan Bijih Timah 

Sebelum Dan Selepas Merdeka

Bijih Timah

Berbanding dengan perladangan getah, perlombongan bijih timah lebih awal berkembang di Tanah Melayu. Perusahaan bijih timah merupakan perusahaan yang tertua dan bahan eksport utama di Tanah Melayu. Seiring dengan peredaran zaman dan perubahan teknologi, aktiviti perlombongan bijih timah telah berkembang pesat dan ini didorong oleh pelbagai faktor dalaman dan luaran. Hasilnya, pengeluaran bahan galian ini terus meningkat dari tahun ke tahun.

Contoh-contoh Kawasan Perlombongan Bijih Timah

Pengeluaran bijih timah dijalankan secara kecil-kecilan sehingga pertengahan abad ke-19. Negeri Perak merupakan pengeluar yang terbesar pada masa itu. Sebelum tahun 1820, perlombongan bijih timah diusahakan oleh orang Melayu secara tradisional dengan menggunakan kaedah mendulang dan melampan.  Para pembesar tidak berjaya membekalkan bijih timah yang secukupnya akibat bergantung kepada orang melayu kerana cara pengeluaran orang melayu tidak membuahkan hasil yang banyak dan keterlibatan orang melayu dalam perlombongan bijih timah adalah secara sambilan sahaja.

Penguasaan pembesar melayu terhadap sektor perlombongan bijih timah dapat dilihat melalui beberapa perkara. Antaranya ialah pengusaha dari Cina mesti mendapatkan kebenaran daripada pembesar melayu untuk mengusahakan perlombongan terlebih dahulu, pembesar melayu pula akan memastikan hasil bijih timah yang dilombong dan dijual semula kepada mereka serta harga bijih timah akan ditentu oleh pembesar melayu sendiri.

Oleh itu, saudagar-saudagar cina dari Negeri Selat mengadakan perjanjian dengan pembesar melayu untuk mendapatkan kebenaran melombong bijh timah di lombong timah. Pada tahun 1820, orang Cina dibawa masuk bekerja di lombong bijih timah kepunyaan pembesar melayu di daerah Lukut, Sungai Ujong, Larut dan Klang. Perlombongan bijih timah dikuasai sepenuhnya oleh orang-orang cina sehingga tahun 1912.

Lombong Dedah

Perlombongan bijih timah semakin berkembang dengan penglibatan orang Cina. Orang Cina juga memperkenalkan sistem lombong dedah, pam kelikir dan palung. Pada akhir kurun ke-19 orang Cina menguasai kegiatan melombong bijih timah.

Tahun	Pemodal Eropah	Pemodal China
1910	22 %	78 %
1915	28 %	72 %
1920	36 %	64 %
1925	44 %	56 %
1930	63 %	37 %
1935	66 %	34 %
1937	68 %	32 %

Berdasarkan jadual di atas, didapati bahawa penguasaan pemodal dari China dalam sektor bijih timah terus merosot pada abd ke-20 terutama semasa pengenalan kapal korek.

Penglibatan pihak British dalam perlombongan bijh timah hanya berlaku pada awal abad ke-20. Penglibatan British secara besar-besaran disebabkan pemodal Eropah mendapat sokongan kerajaan British untuk melibatkan diri dalam aktiviti perlombongan bijih timah dan mereka mempunyai modal yang besar. Terdapat juga banyak lombong baru dibuka di Ampang, Kuala Lumpur dan di Lembah Kinta, Perak.

Penguasaan para pembesar Melayu terhadap sektor perlombongan bijih timah mula berubah dengan penglibatan pemodal Eropah. Perusahaan bijih timah berubah daripada intensif buruh kepada intensif modal. Pemodal Eropah mula menguasai perlombongan bijih timah akibat kaedah perlombongan bijih timah memerlukan modal yang besar. Pemodal-pemodal memajak lombong-lombong daripada pembesar-pembesar melayu untuk memastikan bekalan tidak terputus dan juga harga pemajakan lombong bijih timah adalah murah. Menjelang tahun 1937, pemodal Eropah telah menguasai industri perlombongan bijih timah dengan mengeluarkan lebih daripada 70% bijih timah di Tanah Melayu.

Penubuhan syarikat melebur timah telah meninggikan mutu pengeluaran bijih timah. Penubuhan Eastern Smelting Company dan Straits Trading Company telah melicinkan proses perlombongan bijih timah. Menjelang tahun 1915, beberapa buah syarikat telah membuat pelaburan secara besar-besaran. Antaranya ialah Societes des Mines d’Etains, Gopeng Consolidated dan Australian Austral Malay. Syarikat tersebut telah memperkenalkan teknologi moden seperti perlombongan hidraulik dan kapal korek. Peningkatan ini telah meningkatkan pengeluaran dan mutu bijih timah. Kelebihan yang ada pada pedagang Eropah telah menyebabkan mereka berjaya menguasai sektor perlombongan bijih timah di Tanah Melayu pada abad ke-20.

Pihak British telah terlibat secara lansung dalam perkembangan perlombongan bijih timah. Pihak British telah memberikan kawasan yang luas dalam bentuk pajakan kepada pemodal Eropah untuk menjalankan kegiatan perlombongan bijih timah. Di samping itu, pihak British juga memberikan khidmat mengukur tanah bagi pelombong untuk mempercepatkan urusan pemajakan tanah.

Seterusnya, beberapa enakmen dan undang-undang telah digubal dan diluluskan untuk mewujudkan penguasaan kerajaan Kolonial British pada semua peringkat perusahaan melombong bijih timah. Terdapat juga pembesar melayu yang mengambil jalan mudah untuk mendapatkan keuntungan dengan memajak lombong-lombong mereka kepada saudagar-saudagar Cina dari Negeri-negeri Selat disebabkan para pembesar tidak berupaya menyediakan modal.

Pada peringkat awal, perlombongan bijih timah dikuasai oleh pemodal cina sahaja. Selepas Perang Dunia Pertama, pemodal Eropah hanya menguasai 22 peratus sahaja. Menjelang tahun 1937 pemodal Eropah telah mengatasi pemodal Cina dengan nisbah 63 peratus: 32 peratus. 

Kesimpulannya, masyarakat haruslah sentiasa bersedia mengumpul modal, menguasai teknologi, berpengetahuan, bertindak positif dan mempunyai perancangan jangka panjang yang jelas. Penguasaan dalam semua aspek akan membolehkan ekonomi negara terus maju dan mempunyai daya saing yang tinggi apabila menghadapi cabaran globalisasi.